بسم رب الزهراء
اگر به نقشه جهان نگاه کنیم میبینیم که بر قدیم یا سه قاره آسیا، اروپا و افریقا در یک نقطه به هم متصل است و این سه بخش تنها یک وجه اشتراک دارند که به آن خاور میانه میگویند .
جایی که لولای سه قاره است . خاورمیانه امروز به خبرسازترین منطقه جهان و محل برخورد قدرتهای جهان سیاست با یکدیگر است . اما این اهمیت یه زمان ما منحصر نمیشود بلکه از زمانهای دور این منطقه مهمترین نقطه عالم بوده ؛ چرا که ظهور ادیان الهی و تمدنهای بزرگ دورانهای گذشته تاریخی در اینجا بوده و شدیدترین جنگها ومهمترین اتفاقات تاریخی در این منطقه رخ دادهاند.
حال این سؤال مطرح است که چرا این منطقه اینگونه است؟
در این گفتار سعی میکنیم که به دلایل آن به صورت اجمالی اشارهای کنیم .
1- اقلیم: این منطقه از آب و هوای بسیار ملایم و مناسبی برخوردار است . رطوبت هوا و بارندگی سالیانه و درجه حرارت محیط در حد متعادل است . گیاهان و پستی بلندیها در حد متعادل میباشند. و به طور کلی شرایط آب و هوا و خاک به گونهایست که میتواند به راحتی جمعیتهای فراوانی را در آبادیهای خود ساکن کند.
اساسا مدیترانه از ریشه Medium گرفته شده است به معنای میانه ، وسط و معتدل .
2- اقتصاد: مهمترین مسأله جهان بحران انرژی است ولی این مشکل در خاورمیانه به علت ذخایر عظیم نفت و گاز کمتر به چشم میخورد . بنابراین اینجا همیشه مورد توجه دول استعمارگر بوده تابتوانند با تسلط بر منابع انرژی هم نیازهای خودشان را برطرف کنند و از سوی دیگر با کنترل انرژی بر جهان حکومت کنند. اما آنچه که از نظر اقتصادی در این منطقه از هر چیز دیگر مهمتر آن است که خاور میانه نقطه اتصال سه قاره است و از قدیم الایام مل تردد کاروانهای تجارتی بوده است و حتی در زمان حال هم این مسیر بهترین و ارزانترین مسیر عبور محمولههای تجاری جهان است که بین سه قاره رد و بدل میشود.
تقریبا تمام راههای خشکی و دریایی از هریک از این سه قاره باید از این منطقه بگذرند زیرا دور تا دور افریقا دریاست و تنها از طریق صحرای سینا به خاورمیانه متصل است . دوقاره دیگر نیز اگرچه دارای یک مرز طولانی خشکی از دریای سیاه تا قطب شمال به یکدیگر هستند اما به دلیل وجود کوههای اورال در این امتداد رفت و آمد بین این دو قاره باید از شمال دریای خزر و از میان کوههای اورال باشد که هم ناامن هستند و هم در زمستانها بسیار سرد و غیر قابل عبور میباشند . اساسا هر کاروانی که از آسیا میخواهد به اروپا و افریقا سفر کند اغلب باید از ایران عبور کند . و محل اتصال اروپا به آسیا ترکیه فعلی است که در گذشته به آن آسیای صغیر میگفتند.
در کل محل عبور کاروانهای تجاری که بین این سه قاره بزرگ و پر جمعیت در حال رفت و آمد هستند منطقه محدود است که شامل خوزستان ، شمال عربستان ، عراق ، سوریه ، اردن ، لبنان و فلسطین میشود . یعنی همان منطقه خاور میانه ، سرزمینی که از یکطرف به خلیج همیشه فارس و صحرای نجد محدود است و از طزف دیگر با کوهای کردستان و آذربایجان و از طرف سوم با دریای مدیترانه محدود شده است .
حتی راههای اصلی تجارت دریایی نیز در این منطقه قرار داشته اند بخصوص برای کاروانهایی که قصد عبور بین آسیا و اروپا را داشتهاند (شرقی- غربی) باید ازاین منطقه یعنی کانال سوئز میگذشتند .
بنابراین همه قدرتهای جهانی میخواسته و میخواهند بر این منطقه تسلط پیدا کنند زیرا با این کار از دست بالا و قدرت نفوذ زیادی در کل جهان برخوردار شده و می توانند در اراده جمعی دنیا تأثیر گذار باشند .
رفت وآمد کاروانها در منطقه خاورمیانه آن قدر فراوان و مؤثر بودهاند که سراسرتاریخ سیاسی ، ادبیات ، داستانها و اشعار و مثلهای مردمان این منطقه آمیخته با این قضایاست . و یکی از مشهورترین و قدیمیترین این وقایع ، داستان حضرت یوسف است که وقتی به دست برادرانش در چاهی در کنعان - که همین فلسطین امروزی است - انداخته شد ، کاروانی او را از چاه در آورده و به مصر برد و به صورت برده فروخت .
این واقعه نشان میدهد که در آن روزگاران بسیار دور به طور مداوم کاروانهایی از مناطق دیگر به کنعان میآمده و از آنجا به سمت افریقا میرفتهاند و کالاهای خود را مبادله میکردهاند . البته قدمت این راهها هنوز بسیار بیش از اینهاست . طبیعی است که در مسیر این راهها شهراهای فراوان درست میشده و رشد میکرده است . شهرهایی که اکنون در این سرزمین وجود دارد از قدیمیترین شهرهای جهانند .